Eike vovénte ñandutípe, umi IP kundaharape tuichamba’e marandu jeju ha jehópe g̃uarã nepytyvõ hag̃ua ehechávo umi tenda ejeruréva. Upéicharamo jepe, ikatu ndereikuaái mba’épa upéva, upévare rombohovaipaite umi oñeporanduvéva ko’ág̃aite guive oikóva.
¿Mba’épa IP kundaharape?
Nde IP kundaharape jekuaaukaha ha’eñóva, ha’eháica avei pe ñandutiveve, ojuajúva ne rembiapo ñanduti peguáre. Eiporu vove ñanduti (emba’ejoguávo ñanduti rupive, emondo ñanduti veve, ehecha ta’ãngambyry), ejerurehína eike hag̃ua peteĩ ñanduti renda ha’etévape, ha og̃uahẽta ndéve marandu mbohováiramo. ¿Mba’éicha omba’apo? Ajépa, IP he’ise "Protocolo de Internet", oguenohẽva tekoguatarã ha mbojojaha (añete, avei ojekuaáva taperekoitéramo) omboguata mba’ekuaarã ha oikéma ñandutípe. Ko taperekoite ha’e mbojojaha aty oikotevẽva peteĩteĩ pehẽ omoneĩ hag̃ua mba’ekuaarã ñembohape ohoseha gotyo.
¿Egueraha nendive?
Nahániri. Nde IP kundaharape oñemoirũ petẽi tendaite ndereiporuimba’éiramo VPN (tenodeve romoesakãta upéva). Reime jave nde rógape ha reikévo ñanduti nde rehepyme’ẽvape, reiporuhína upéva. Upeicharamo jepe, ehechajeývo ne ñanduti veve nde rógape pyharevekue, upéi ehecha marandu taperyva’uhápe eha’ãrõnguévo ne mba’ejerurepy, ha upe rire emba’apóvo peteĩ mba’apoha guive, eiporu heta IP kundaharape peteĩteĩ tendápe.
¿IP kundaharape iñambue?
Héẽ. Eiporúramo jepe Ñanduti nde rógape, pe IP kundaharape nde róga pegua iñambuekuaa. Eñe’ẽkuaa ne Ñanduti me’ẽhára ndive (ISP) emoambue hag̃ua, hákatu ejapóvo hasy’ỹva jepe ha’éva ne módem moñepyrũjey térã router ojehukuaáva apañuãi Ñandutípe eike jave omoambuekuaáva.
¿Ikatúpa heta mba’e’oka oreko IP kundaharape ojueheguáva?
Ha’e porandu hasynungáva — pe mbohovái ha’e héẽ ha nahániri. Mokõi térã hetave mba’e’oka oiporukuaa pe IP kundaharape okapegua (opavaveguáva), hákatu peteĩteĩva mba’e’oka oguerekóta IP tendagua imba’eteéva (peteĩ mba’éva). Techapyrã, nde ISP (Ñanduti me’ẽhára) omboheko nde róga peteĩ IP kundaharape okayguávaramo. Pe nde router ha’e pe nembojuaju añetéva ñandutíre, pe IP kundaharape oñeme’ẽ kóvape. Upéi, nde router ome’ẽjey peteĩ IP kundaharape peteĩteĩva mba’e’okápe ojuajúva ñandutíre. Pe IP kundaharape okayguáva ha’e pe oñemoherakuãva arapy tuichakue r. IP kundaharape pypegua noñemoherakuãi oka gotyo nde pyha ogaygua ñemíva.
¿Ikatúpa opa?
Oñemoheñóiramoguare Ñanduti ñepyrũrãite, oiporuva’ekue kundaharape “versión 4”. Ha’éva 32 bits, he’iséva ojeguerekokuaaha 4.200.000.000 kundaharape. Kóva ha’ete ku tuicháva upérõguare, hákatu ndahetái peteĩ arapy ojeporuhápe EE. UU. retãme 11 mba’e’oka hendyhápe.
Ko’ág̃a roreko IP kundaharape 6 ichguáva, orekóva 128 bits peteĩva kundaharape. Rombyasýrõ jepe, 4 ha 6 ichagua noñe’ẽkuaái oñondive, upévare opavave oikotevẽta kundaharape 4 ichguáva heta ára gueteri.
¿Oñomikuaápa IP kundaharape?
Natekotevẽi remokañy nde IP renda, ha katu oĩ sapy’ánte ikatuhápe reñomise. Pe mba’érepa ojehechavéva ha’e tekoñemi. Estados Unidos-pe, Congreso ombogue umi ñe’ẽñemi ojejapóva oñeñangareko hag̃ua poruhára banda ancha ñemiguáre. Umi ome’ẽva Pytyvõ Ñandutiroguépe ohecha mba’éichapa reiporu, mba’épe g̃uarãpa reiporu Ñandutiveve ha mboy árapa reiporu peteĩteĩva kuatiaroguépe. Ko momarandu ndaha’éi iñemíva, upévare mbohapyha ikatu ohecha ñandutirogue reikehápe. Tape oñembohovái hag̃ua kóva ha’e ojeporu DNS-over-HTTPS (DoH). Kóva ombogue DNS (Domain Name System) jeguata, hasyve ISP ohecha hag̃ua ñanduti renda reñeha’ãva reike. oiporúvape g̃uarã Firefox EE. UU.-pe, ñepyrũrã, iñeporandu DoH pegua ojegueraha DNS poruhára ojeroviapyrévape, hasyve oñembojoaju hag̃ua hendivekuéra umi ñandutirogue oñeha’ãva oho hikuái.
Avei ikatukuaa eñomi nde IP kundaharape. Ikatu eñomi eho aja mombyry. Peteĩ VPN ome’ẽkuaa tekoñemive eike vove WiFi-pe ehechauka hag̃ua ta’ãngamýi ha emba’ejogua eikundaha aja arapy tuichakue jave.
¿Mba’éicha oñomikuaa?
VPN rupive ikatukuaa eñomi nde IP kundaharape. Eiporu vove VPN, IP kundaharape okaygua oúta IP kundaharape VPN mohendahavusúgui, pe ne rendaite IP kundaharape okayguágui. Upéicha ne VPN mohendahavusu jeikeha oĩ California távape, nde IP okaygua he’íta eikeha California guive, tereime reimehápe. Avei, ne rembiapo ñandutípe oñemondo peteĩ jeike ipapapýva ha hekorosãva rupi nde VPN mohendahavusúpe, ome’ẽvo ndéve tekorosã ha tekoñemi iporã añetéva. Mozilla VPN ha’e ikatuha eñomi nde IP kundaharape. Noroñongatúi ne rembiapo rapykuere ñandutípe, avei ndorojuajúi ambue ndive omoheñóiva mba’ete ivaíva ejapóva guive ñandutípe. Rome’ẽ mba’e’oka rekorosã tuichaháicha po mba’e’oka mohendahavusu ndive heta 30 tetãme, eikekuaa eikesehápe, oimeraẽva tendágui.