Η ιστορία των προγραμμάτων περιήγησης

Η παγκόσμια ιστορία είναι γεμάτη με επικούς αγώνες εξουσίας, τυράννους που κατέκτησαν τον κόσμο και αφανείς ήρωες. Η ιστορία των φυλλομετρητών δεν διαφέρει και πολύ. Κάποιοι πανεπιστημιακοί πρωτοπόροι έγραψαν ένα απλό λογισμικό που πυροδότησε μια επανάσταση της πληροφορίας και μια μάχη για την υπεροχή των φυλλομετρητών και τους χρήστες του διαδικτύου.

Η εποχή πριν από τον ιστό

Το 1950, οι υπολογιστές καταλάμβαναν ολόκληρα δωμάτια και ήταν πιο αδύναμοι από τις σημερινές αριθμομηχανές τσέπης. Όμως η εξέλιξη ήταν ραγδαία και με την έλευση του 1960, μπορούσαν να εκτελούν περίπλοκα προγράμματα. Οι κυβερνήσεις και τα πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο πίστευαν ότι θα ήταν υπέροχο αν οι μηχανές μιλούσαν, καλλιεργώντας τη συνεργασία και τις επιστημονικές ανακαλύψεις.

Το ARPANET ήταν το πρώτο επιτυχημένο έργο δικτύωσης· το 1969, απεστάλη το πρώτο μήνυμα από το εργαστήριο επιστήμης υπολογιστών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA) στο Stanford Research Institute (SRI), επίσης στην Καλιφόρνια.

Αυτό πυροδότησε μια επανάσταση στα δίκτυα υπολογιστών. Δημιουργήθηκαν νέα δίκτυα για τη σύνδεση πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων σε όλο τον κόσμο. Αλλά για τα επόμενα 20 χρόνια, το διαδίκτυο δεν ήταν προσβάσιμο στο κοινό. Περιοριζόταν σε πανεπιστημιακούς και κυβερνητικούς ερευνητές, φοιτητές και ιδιωτικές εταιρείες. Υπήρχαν δεκάδες προγράμματα που μπορούσαν να ανταλλάξουν πληροφορίες μέσω τηλεφωνικών γραμμών, αλλά κανένα από αυτά δεν ήταν εύκολο στη χρήση. Το πραγματικά ανοικτό διαδίκτυο και το πρώτο πρόγραμμα περιήγησης ιστού δημιουργήθηκαν το 1990.

Εποχή του Ιστού

Ο Βρετανός επιστήμονας υπολογιστών Tim Berners-Lee δημιούργησε τον πρώτο διαδικτυακό διακομιστή και γραφικό πρόγραμμα περιήγησης ιστού το 1990, ενώ εργαζόταν στο CERN, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πυρηνικής Έρευνας, στην Ελβετία. Ονόμασε το νέο του «παράθυρο» στο διαδίκτυο «WorldWideWeb». Ήταν ένα εύχρηστο γραφικό περιβάλλον για τον υπολογιστή NeXT. Για πρώτη φορά, τα έγγραφα κειμένου συνδέονταν μεταξύ τους σε ένα δημόσιο δίκτυο — τον γνωστό σε εμάς ιστό.

Έναν χρόνο αργότερα, ο Berners-Lee ζήτησε από τον Nicola Pellow, φοιτητή μαθηματικών στο CERN, να γράψει το Line Mode Browser, ένα πρόγραμμα για βασικά τερματικά υπολογιστών.

Το 1993, ο ιστός εξερράγη. Τα πανεπιστήμια, οι κυβερνήσεις και οι ιδιωτικές εταιρείες είδαν ευκαιρίες στο ανοικτό διαδίκτυο. Όλοι χρειάζονταν νέα προγράμματα υπολογιστών για να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτό. Εκείνη τη χρονιά, δημιουργήθηκε το Mosaic στο National Center for Supercomputing Applications (NCSA), στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι Urbana-Champaign, από τον επιστήμονα υπολογιστών Marc Andreessen. Ήταν το πρώτο δημοφιλές πρόγραμμα περιήγησης και ο πρώτος πρόγονος του Mozilla Firefox.

Το NCSA Mosaic λειτουργούσε σε υπολογιστές με Windows, ήταν εύχρηστο και έδινε σε όλους τους χρήστες υπολογιστών πρόσβαση σε πρώιμες ιστοσελίδες, δωμάτια συνομιλιών και βιβλιοθήκες εικόνων. Την επόμενη χρονιά (1994), ο Andreessen ίδρυσε τη Netscape και κυκλοφόρησε δημόσια το Netscape Navigator. Ήταν εξαιρετικά δημοφιλές και αποτέλεσε το πρώτο πρόγραμμα περιήγησης για όλους. Ήταν επίσης η πρώτη κίνηση για ένα νέο είδος πολέμου για τους χρήστες του διαδικτύου.

Ο πόλεμος των προγραμμάτων περιήγησης

Μέχρι το 1995, το Netscape Navigator δεν ήταν ο μόνος τρόπος για να συνδεθείτε στο διαδίκτυο. Ο κολοσσός λογισμικού υπολογιστών, η Microsoft, απέκτησε την άδεια του παλαιού κώδικα του Mosaic και δημιούργησε το δικό της «παράθυρο» στο διαδίκτυο, το Internet Explorer. Έτσι, ξέσπασε ένας πόλεμος. Η Netscape και η Microsoft εργάζονταν πυρετωδώς για να δημιουργήσουν νέες εκδόσεις των προγραμμάτων τους, προσπαθώντας να ξεπεράσουν η μία την άλλη με ταχύτερα και καλύτερα προϊόντα.

Η Netscape δημιούργησε και κυκλοφόρησε τη JavaScript, η οποία έδωσε πρωτόγνωρες υπολογιστικές δυνατότητες στους ιστοτόπους. (Δημιούργησε και την περιβόητη ετικέτα <blink>.) Η Microsoft απάντησε με το Cascading Style Sheets (CSS), που έγινε το πρότυπο για τον σχεδιασμό των ιστοσελίδων.

Τα πράγματα ξέφυγαν λίγο το 1997 όταν η Microsoft κυκλοφόρησε το Internet Explorer 4.0. Η ομάδα έφτιαξε ένα γιγάντιο «e» και το τοποθέτησε κρυφά στο γρασίδι των κεντρικών γραφείων της Netscape. Η ομάδα της Netscape έριξε κάτω το γιγάντιο «e» και τοποθέτησε επάνω του τη μασκότ της, τον δεινόσαυρο Mozilla.

Τότε, η Microsoft ξεκίνησε τη διανομή του Internet Explorer μαζί με το λειτουργικό της σύστημα, τα Windows. Μέσα σε 4 χρόνια, είχε το 75% της αγοράς και μέχρι το 1999, το 99% της αγοράς. Η εταιρεία βρέθηκε σε αντιμονοπωλιακή δικαστική διαμάχη λόγω αυτής της κίνησης, ενώ η Netscape αποφάσισε να διαθέσει δημόσια τη βάση κώδικά της και δημιούργησε τη μη κερδοσκοπική Mozilla, η οποία ανέπτυξε και κυκλοφόρησε το Firefox το 2002. Συνειδητοποιώντας ότι ένα μονοπώλιο των προγραμμάτων περιήγησης δεν ήταν προς όφελος των χρηστών και του ανοικτού διαδικτύου, το Firefox δημιουργήθηκε για να αποτελέσει μια ακόμα επιλογή για τους χρήστες. Μέχρι το 2010, το Mozilla Firefox και τα υπόλοιπα είχαν μειώσει το μερίδιο αγοράς του Internet Explorer στο 50%.

Νέοι ανταγωνιστές εμφανίστηκαν στα τέλη του ‘90 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όπως το Opera, το Safari και το Google Chrome. Το Microsoft Edge αντικατέστησε το Internet Explorer με την κυκλοφορία των Windows 10 το 2015.

Η περιήγηση στο Web σήμερα

Σήμερα υπάρχουν λίγοι τρόποι πρόσβασης στο διαδίκτυο. Τα Firefox, Google Chrome, Microsoft Edge, Safari και Opera είναι οι κύριοι ανταγωνιστές. Την τελευταία δεκαετία, οι κινητές συσκευές έχουν γίνει ο προτιμώμενος τρόπος πρόσβασης στο διαδίκτυο. Πλέον, οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τα προγράμματα περιήγησης και τις εφαρμογές κινητών συσκευών για να συνδεθούν στο διαδίκτυο. Οι εκδόσεις των κύριων προγραμμάτων περιήγησης για κινητές συσκευές διατίθενται για iOS και Android. Αν και αυτές οι εφαρμογές είναι πολύ χρήσιμες για συγκεκριμένους σκοπούς, παρέχουν μόνο περιορισμένη πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Στο μέλλον, ο ιστός θα απομακρυνθεί πιθανότατα από τις ρίζες του υπερκειμένου για να γίνει ένας «ωκεανός» διαδραστικών εμπειριών. Η εικονική πραγματικότητα είναι στον ορίζοντα εδώ και δεκαετίες (τουλάχιστον από την κυκλοφορία του Lawnmower Man το 1992 και του Nintendo Virtual Boy το 1995), αλλά ο ιστός ίσως μπορέσει τελικά να τη διαθέσει σε όλους. Το Firefox υποστηρίζει πλέον τα WebVR και A-Frame, τα οποία επιτρέπουν στους προγραμματιστές να δημιουργούν γρήγορα και εύκολα ιστοτόπους εικονικής πραγματικότητας. Οι περισσότερες σύγχρονες κινητές συσκευές υποστηρίζουν το WebVR και μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν ως συσκευές VR με απλές θήκες από χαρτόνι. Ένας 3D ιστός εικονικής πραγματικότητας, όπως αυτός που οραματίστηκε ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Neal Stephenson, μπορεί να είναι προ των πυλών. Αν συμβεί αυτό, το ίδιο το πρόγραμμα περιήγησης μπορεί να εξαφανιστεί εντελώς και να γίνει ένα πραγματικό «παράθυρο» σε έναν άλλο κόσμο.

Ανεξάρτητα από το μέλλον του διαδικτύου, η Mozilla και το Firefox θα είναι εκεί για τους χρήστες, διασφαλίζοντας ότι διαθέτουν ισχυρά εργαλεία για να απολαύσουν το διαδίκτυο και τα οφέλη του. Το διαδίκτυο είναι για όλους και όλοι θα πρέπει να έχουν τον έλεγχο της διαδικτυακής τους εμπειρίας. Γι' αυτό δίνουμε στο Firefox εργαλεία για την προστασία του απορρήτου των χρηστών και δεν πουλάμε ποτέ τα δεδομένα των χρηστών σε διαφημιστές.

Πόροι

• https://en.wikipedia.org/wiki/Mosaic_(web_browser)
• https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_web_browser
• https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Internet
• https://en.wikipedia.org/wiki/Browser_wars
• https://home.cern/topics/birth-web
• https://www.zdnet.com/article/before-the-web-the-internet-in-1991/